Լուսին Գասպարեան՝ ամերիկահայ գրող եւ հեղինակային ծաղրանկարիչը
✎ ՇԱՔԷ ՄԱՆԿԱՍԱՐԵԱՆ ԴԵԿՏԵՄԲԵՐ 16, 2023
Լուսին Գասպարեան ծնած է ուսուցիչներու, երաժիշտներու, գրողներու եւ արուեստագէտներու հայ ընտանիքի մը մէջ: Ան փոքր տարիքէն ներգրաւուած եղած է Նիւ Եորք-Նիւ Ճըրզիի հայ համայնքին մէջ։ Աւարտած է Նիւ Եորքի համալսարանի Լրագրողներու դպրոցը՝ մասնագիտանալով քաղաքագիտութեան եւ արուեստի ճիւղին մէջ, իսկ յետընթացաւարտ ուսումը շարունակած է Նիւ Եորքի տեսողական (visual) արուեստի դպրոցին մէջ:
Որպէս ծաղրանկարիչ (cartoonist), Լուսինին նպատակն է լուսաբանել հայկական իրողութիւնները, որոնք համարժէք լուսաբանումներ չեն ստանար համաշխարհային լրատուամիջոցներու մէջ, եւ իր տեսակէտը ներկայացնել ծիծաղելի եւ տարակերպ (paradoxical) ձեւերով՝ հիմնուելով պատմութեան, ժողովրդական մշակոյթի եւ անձնական փորձի վրայ:
Տակաւին պատանի տարիքին Լուսին կը ներկայացնէ իր նկարած ծաղրանկարը Նիւ Ճըրզիի The Bergen Record թերթին, որպէս ընկերային-հասարակական մեկնաբանութիւն: Խմբագիրները հաւնած են այդ ծաղրանկարը եւ Լուսինէն արտօնութիւնը խնդրած զայն հրապարակելու: Իր համաձայնութիւնը տալով, ան կը ստանայ իր առաջին աշխատավարձը ծաղրանկարի աշխատանքին համար: Այս միջոցին, Լուսին Գասպարեան նաեւ հրապարակագրութեան փորձ ձեռք կը բերէ՝ յօդուածներ գրելով The Armenian Weekly-ին մէջ, որ ամերիկահայ համայնքին սպասարկող անգլիալեզու թերթ մըն է:
Համալսարանի արուեստի բաժանմունքին առաջին տարին ամբողջացնելէ ետք, Լուսինի ծնողքը մտահոգութիւն կ’ապրին, որ իրենց դուստրը «սոված նկարչուհի» մը կրնայ մնալ իր կեանքին ընթացքին, եւ կ’առաջարկեն, որ ան փոխադրուի լրագրութեան բաժանմունքը եւ եթէ աւարտելէն յետոյ փափաք ունենայ արուեստը շարունակելու՝ իրենք յօժար են: Այսպիսով, լրագրութեան բաժանմունքին մէջ, գրող դառնալու Լուսինին ցանկութիւնը կը ձեւաւորուի ու կը հաստատուի:
Համալսարանի տարիներուն, Լուսին կը ծառայէ որպէս New York University (NYU) հայկական ակումբի նախագահ, եւ, որպէս համալսարանի աւարտական նուէր իր ծնողքին կողմէ ան առիթը կ’ունենայ իր մասնակցութիւնը բերելու Քեսապի ու Սուրիոյ մէջ Land & Culture կազմակերպութեան (LCO) հետ հայկական յուշարձանները վերակառուցելու աշխատանքներուն: Կեանքի փորձն ու աշխատանքային փորձառութիւնը կ’ամրապնդեն Լուսինին ցանկութիւնը՝ պահպանելու իր նախնիներու հողերն ու մշակոյթը եւ օտարին ուշադրութիւնը հրաւիրելու իր ժողովուրդին ծանր կացութեան վրայ:
Համալսարանը աւարտելէն ետք, Լուսին Գասպարեան կ’աշխատի հրատարակիչներու հետ՝ հրապարակագրելով նոր լոյս տեսած գիրքերու ու հեղինակներու մասին, ինչպէս նաեւ՝ որպէս գրող եւ խմբագիր Նիւ Եորքի շարք մը ամսագիրներուն: Ան աւելի քան 30 տարիէ ի վեր կ’աշխատակցի ամսագրերու, թերթերու եւ կը զբաղի գիրքերով ու առցանց հրատարակչութեամբ:
Ամռան ամիսները, Հայաստանի մէջ Լուսին կը ղեկավարէ Land & Culture Organization (LCO) յուշարձաններու վերանորոգման կամաւորական խումբերը: Իր Հայաստան կատարած բազմաթիւ ուղեւորութիւններէն մասին Լուսին կը գրէ իր առաջին գիրքը՝ Armenia: A Rugged Land, an Enduring People (Dillon Press/Simon & Schuster.)
Արդարեւ Լուսին իր ժամանակը կը նուիրէ գիրքերու տարածման, գրելու, արուեստով զբաղելու, նաեւ՝ իր ընտանիքին հոգատարութեամբ:
Իր նոր՝ The Greedy Sparrow: An Armenian Tale (Marshall Cavendish), «Ագահ ճնճղուկը. հայկական հեքիաթ» գիրքին հրատարակութիւնը յարգանքի տուրք մըն է իր նախնիներուն՝ վերապատմելով առակ մը, որ սերունդէ սերունդ փոխանցուած էր իր ընտանիքին մէջ:
Լուսին Գասպարեանի հեղինակած Perspectives from Exile «Հեռանկարներ աքսորէն» խորագրով գիրքը կ՛ուսումնասիրէ իր քաղաքական ծաղրանկարները, որոնք կը ներկայացնեն Հայաստանի, Թուրքիոյ եւ Միացեալ Նահանգներու միջկառավարական յարաբերութիւնները, Հայոց ցեղասպանութեան պատմութիւնը եւ մարդկութեան դէմ աւելի քան հարիւր տարի առաջ կատարուած յանցագործութիւններու յամառ ժխտումը։
«Այո՛, իմ մայրական մեծ մայրս Տէր Զօրի անապատին մէջ յոգնածութիւնէն ու տառապանքէն սովամահ եղած է իր 14-ամեայ դուստրին՝ մեծ մօրս՝ Արմաւէնիի թեւերուն մէջ, որ իր մայրը թաղած է հոն աւազներուն մէջ: Իմ երկու հօրաքոյրները, որոնք այն ժամանակ նորածիններ էին, նոյնպէս սովամահ եղած են, եւ զանոնք աւազներու մէջ թաղած է իրենց մայրը՝ հայրական մեծ մայրս՝ Լուսիան»։ Լուսին Գասպարեան:
Կենսագրական
Մանկութենէն ի վեր, Լուսին կը զբաղի ամերիկահայ համայնքային կեանքով՝ ուսումնասիրելով հայկական աւանդոյթները։ Լուսին եղած է իր հայկական դպրոցին աւարտական դասարանի հրաժեշտի խօսքը ներկայացնողը, իսկ 14 տարեկանին Հայաստան այցելելու կրթաթոշակ ստացած է։ Այդ ժամանակէն ի վեր Լուսին բազմաթիւ անգամներ ճամբորդած եւ աշխատած է Հայաստանի մէջ։
Լուսին Նիւ Եորքի համալսարանէն ստացած է Լրագրութեան Պսակաւոր Արուեստի աստիճան՝ միաժամանակ աւարտելով Studio Art and Political Science դասընթացքները: Յետաւարտական վկայականը ստացած է Նիւ Եորքի համալսարանէն՝ մասնագիտանալով ծաղրանկարռութեան մէջ (cartooning):
Ծանօթագրութիւն
Այցելեցէ՛ք Գասպարեանի՝ www.lucinekasbarian.com կայքը:
«ՓԱՆԹՈՒՐՔԻԶՄԻ ԿԱՅՍՐՈՒԹԵԱՆ ՅԱՐՁԱԿՈՂԱՊԱՇՏ ՁԳՏՈՒՄՆԵՐԸ՝ ԵՐԷԿ ԵՒ ԱՅՍՕՐ» գրեց՝ Լուսին Գասպարեան: Անգլերէնէ թարգմանեց՝ Զարմիկ Պօղիկեան https://hairenikweekly.com/?p=53477
The Greedy Sparrow retold by Lucine Kasbarian
